dr n. o zdr. Emilia Sarnacka
9. Polityki dotyczące szczepień ochronnych w krajach Europejskich
Kraje europejskie posiadają autonomię w zakresie kształtowania polityki zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych. Zarówno Unia Europejska jak i Rada Europy nie wprowadziły jednolitej polityki w przedmiotowym obszarze. Brak jednolitej polityki zdrowotnej w zakresie szczepień ochronny w Europie sprawia, że liczba szczepień, wiek podania szczepionki jak również sposób realizacji programów szczepień (szczepienia obowiązkowe lub dobrowolne) różnią się pomiędzy krajami Europy. Różnice w obowiązującej polityce zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych pomiędzy krajami Europejskimi w dużej mierze wynikają z uwarunkowań historycznych np. w większości krajów Europy Środkowo-Wschodniej (dawniej należących do tzw. bloku wschodniego) szczepienia ochronne są obowiązkowe. Przeciwne podejście do polityki zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych obserwuje się w krajach Europy Zachodniej i krajach skandynawskich, gdzie szczepienia najczęściej są dobrowolne, a wysoki odsetek osób zaszczepionych uzyskuje się dzięki wysokim kompetencjom zdrowotnym obywateli, świadomych roli szczepień ochronnych w zwalczaniu chorób zakaźnych. Należy zauważyć, że w ostatnich latach z uwagi na rosnącą liczbę przypadków chorób zakaźnych wieku dziecięcego, część krajów, gdzie dotychczas poddanie się szczepieniu było dobrowolne, dokonało rewizji polityki zdrowotnej i wprowadziło obowiązek szczepień lub poszerzyło listę szczepień obowiązkowych.
Celem niniejszego rozdziału była analiza polityki zdrowotnej krajów europejskich w zakresie szczepień ochronnych dzieci i dorosłych oraz identyfikacja różnic w regulacjach polityki zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych w Europie.
Analiza została przeprowadzona w okresie od stycznia do czerwca 2021 r. Analizie poddano dane udostępnione przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (European Centre for Disease Prevention and Control, ECDC)153 na witrynie internetowej www.vaccine-schedule.ecdc.europa.eu. ECDC na swojej platformie internetowej zbiera harmonogramy szczepień dostępne na stronach rządowych poszczególnych krajów.
Analizie poddano polityki zdrowotne w zakresie szczepień ochronnych 30 krajów, których harmonogramami szczepień dysponuje ECDC, tj. Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Republika Czeska, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja. Aktualizacja harmonogramów nie jest jednolita dla każdego kraju.
Analizie poddano zarówno regulacje dotyczące szczepienia dzieci i dorosłych, jak również szczepienia obowiązkowe i zalecane/rekomendowane, przy wyróżnieniu rekomendacji dla całej populacji oraz dla wybranych grup społecznych.
Polityka zdrowotna w zakresie szczepień ochronnych w Europie jest zróżnicowana. Wśród 30 analizowanych krajów w 11 wprowadzono obowiązek poddania siebie bądź dziecka szczepieniom ochronnym (Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Republika Czeska, Francja, Węgry, Włochy, Łotwa, Malta, Polska oraz Słowacja). W 19 krajach szczepienia ochronne były dobrowolne, a władze publiczne jedynie rekomendują określone szczepienia ochronne, bez obowiązku ich realizacji przez osoby zamieszkujące terytorium danego kraju (Austria, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Grecja, Islandia, Irlandia, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Hiszpania oraz Szwecja). Krajem z największą liczbą wymaganych szczepień ochronnych jest Łotwa (14 chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień), natomiast z najmniejszą – Belgia (1 choroba zakaźna objęta obowiązkiem szczepień). Szczegółowe dane zawiera Tabela 1.
9.4.1. Szczepienia obowiązkowe i zalecane w poszczególnych krajach Europy
Tabela 1. Obowiązkowe szczepienia ochronne w Europie
OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA OCHRONNE W EUROPIE |
gruźlica |
błonica |
tężec |
krztusiec |
polio |
zakażenie Haemophilus influenzae typ b (Hib) |
WZW typ B |
pneumokoki |
odra |
świnka |
różyczka |
ospa wietrzna |
WZW typ A |
choroba meningokowa |
zakażenie wirusem udzkiego (HPV) |
grypa |
Liczba obowiązkowych szczepień w danym kraju |
tuberculosis |
diphtheria |
tetanus |
pertussis |
poliomyelitis |
Haemophilus influenzae type b infection |
Hepatitis B |
Pneumococcal disease |
measles |
mumps |
rubella |
varicella |
Hepatitis A |
Meningococcal disease |
Human papillomavirus infection |
influenza |
||
Belgia |
1 |
||||||||||||||||
Bułgaria |
11 |
||||||||||||||||
Chorwacja |
10 |
||||||||||||||||
Republika Czeska |
11 |
||||||||||||||||
Francja |
11 |
||||||||||||||||
Węgry |
12 |
||||||||||||||||
Włochy |
11 |
||||||||||||||||
Łotwa |
14 |
||||||||||||||||
Malta |
3 |
||||||||||||||||
Polska |
11 |
||||||||||||||||
Słowacja |
11 |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienie obowiązkowe w danym kraju; Kolorem czerwonym zaznaczono szczepienie nieobjęte obowiązkiem szczepień
Pomimo różnic w polityce zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych we wszystkich 30 analizowanych krajach 9 chorób zakaźnych (błonica, tężec, krztusiec, polio, zakażenie Haemophilus influenzae typ b (Hib), odra, świnka, różyczka oraz zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)) znajdują się na liście szczepień obowiązkowych lub zalecanych przez władze publiczne poszczególnych krajów. Szczegóły przedstawia Tabela 2.
Tabela 2. Obowiązkowe i zalecane szczepień ochronnych dzieci w Europie
Choroba zakaźna/ |
gruźlica |
rotawirusy |
błonica |
tężec |
krztusiec |
polio |
zakażenie Hib |
WZW typu B |
pneumokoki |
meningokoki |
odra |
świnka |
różyczka |
ospa wietrzna |
zakażenie HPV |
grypa |
półpasiec |
WZW typu A |
kleszczowe zapalenie mózgu |
wścieklizna |
tubercylosis |
Rotavirus infection |
diphteria |
tetanus |
pertussis |
poliomyelitis |
Hepatitis B |
Pneumococcal disease |
Meningoccocal disease |
measles |
mumos |
rubella |
varicella |
Human papillomavirus infection |
influenza |
Herper zoster |
Hepatitis A |
tick-borne encephalitis |
rabies |
||
Austria |
||||||||||||||||||||
Belgia |
||||||||||||||||||||
Bułgaria |
||||||||||||||||||||
Chorwacja |
||||||||||||||||||||
Cypr |
||||||||||||||||||||
Republika Czeska |
||||||||||||||||||||
Dania |
||||||||||||||||||||
Estonia |
||||||||||||||||||||
Finlandia |
||||||||||||||||||||
Francja |
||||||||||||||||||||
Niemcy |
||||||||||||||||||||
Grecja |
||||||||||||||||||||
Węgry |
||||||||||||||||||||
Islandia |
||||||||||||||||||||
Irlandia |
||||||||||||||||||||
Włochy |
||||||||||||||||||||
Łotwa |
||||||||||||||||||||
Lichtenstein |
||||||||||||||||||||
Litwa |
||||||||||||||||||||
Luksemburg |
||||||||||||||||||||
Malta |
||||||||||||||||||||
Holandia |
||||||||||||||||||||
Norwegia |
||||||||||||||||||||
Polska |
||||||||||||||||||||
Portugalia |
||||||||||||||||||||
Rumunia |
||||||||||||||||||||
Słowacja |
||||||||||||||||||||
Słowenia |
||||||||||||||||||||
Hiszpania |
||||||||||||||||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane
W celu zniesienia barier finansowych mogących wypływać na decyzję o szczepieniu dzieci, a tym samym na odsetek osób zaszczepionych determinujący uzyskanie odporności populacyjnej, w wielu krajach wprowadzono refundację szczepień ochronny przez władze publiczne. W Tabeli 3 przedstawiono szczepienia (niezależnie od regulacji prawnych: obowiązkowe lub zalecane), które w danym kraju są refundowane w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia.
Tabela 3. Refundowane szczepienia ochronne osób do 18 r.ż. (obowiązkowe lub zalecane)
gruźlica |
rotawirusy |
błonica |
tężec |
krztusiec |
polio |
zakażenie Hib |
WZW typu B |
pneumokoki |
meningokoki |
odra |
świnka |
różyczka |
ospa wietrzna |
zakażenie HPV |
grypa |
półpasiec |
WZW typu A |
kleszczowe zapalenie mózgu |
|
tubercylosis |
Rotavirus infection |
diphteria |
tetanus |
pertussis |
poliomyelitis |
Haemophilus influenzae type b infection |
Hepatitis B |
Pneumococcal disease |
Meningoccocal disease |
measles |
mumps |
rubella |
varicella |
Human papillomavirus infection |
influenza |
Herper zoster |
Hepatitis A |
tick-borne encephalitis |
|
Austria |
|||||||||||||||||||
Belgia |
|||||||||||||||||||
Bułgaria |
|||||||||||||||||||
Chorwacja |
|||||||||||||||||||
Cypr |
|||||||||||||||||||
Republika Czeska |
|||||||||||||||||||
Dania |
|||||||||||||||||||
Estonia |
|||||||||||||||||||
Finlandia |
|||||||||||||||||||
Francja |
|||||||||||||||||||
Niemcy |
|||||||||||||||||||
Grecja |
|||||||||||||||||||
Węgry |
|||||||||||||||||||
Islandia |
|||||||||||||||||||
Irlandia |
|||||||||||||||||||
Włochy |
|||||||||||||||||||
Łotwa |
|||||||||||||||||||
Lichtenstein |
|||||||||||||||||||
Litwa |
|||||||||||||||||||
Luksemburg |
|||||||||||||||||||
Malta |
|||||||||||||||||||
Holandia |
|||||||||||||||||||
Norwegia |
|||||||||||||||||||
Polska |
|||||||||||||||||||
Portugalia |
|||||||||||||||||||
Rumunia |
|||||||||||||||||||
Słowacja |
|||||||||||||||||||
Słowenia |
|||||||||||||||||||
Hiszpania |
|||||||||||||||||||
Szwecja |
Kolorem niebieskim zaznaczono szczepienia (niezależnie od regulacji prawnych: obowiązkowe lub zalecane), które w danym kraju są refundowane
Tabela 4. Wykaz obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych dorosłych.
Choroba zakaźna/ |
COVID–19 |
rotawirusy |
błonica |
tężec |
krztusiec |
polio |
zakażenie Hib |
WZW typu B |
pneumokoki |
meningokoki |
odra |
świnka |
różyczka |
ospa wietrzna |
zakażenie HPV |
grypa |
półpasiec |
WZW typu A |
kleszczowe zapalenie mózgu |
Wścieklizna |
COVID–19 |
Rotavirus infection |
Diphteria |
tetanus |
pertussis |
Poliomyelitis |
Haemophilus influenzae type b infection |
Hepatitis B |
Pneumococcal disease |
Meningoccocal disease |
measles |
mumps |
Rubella |
varicella |
Human papillomavirus infection |
Influenza |
Herper zoster |
Hepatitis A |
tick-borne encephalitis |
Rabies |
|
Austria |
W |
≥18 r.ż. TaP-IPV co 10 lat, dTaP co 5 lat |
18–65 U |
>61 |
18–30 U |
>18 U |
18–60 U |
18–50 U |
>18 |
50–60 |
>18 P Do 60 r.ż. co 5 lat, po 60 r.ż. co 3 lata |
|||||||||
>60 U |
||||||||||||||||||||
Belgia |
W |
≥18 - dTTaP co 10 lat |
≥18 W |
>18 W |
>19 W oraz >64 |
>18 W |
18–65 W >65 |
>18 W |
||||||||||||
Bułgaria |
W |
>25 P co 10 lat |
Od 50 r.ż. PCV13, od 65 – PPSV23 |
Od 65 |
||||||||||||||||
Chorwacja |
W |
19 i 24 U |
19i 24 U |
19 U |
W |
|||||||||||||||
60 |
||||||||||||||||||||
Cypr |
Od 25 co 10 lat |
Od 18 W, od 65 |
W |
18–65W, od 65 |
W |
|||||||||||||||
Republika Czeska |
W |
25–26U+ co 10–15latU |
≥18 |
>18W |
W |
Do65W |
>18W |
U |
>18W |
18–49 |
W |
18–60 |
>18 |
>18W |
||||||
Od65 |
>60W |
|||||||||||||||||||
Dania |
W |
>65 |
18–60U |
>18 |
||||||||||||||||
Estonia |
W |
Od 25 co 10 lat |
>25 |
>25 |
>25 |
|||||||||||||||
Finlandia |
W |
Od 25 co 10 lat |
W |
|||||||||||||||||
Francja |
W |
OD 25r.ż. co 5 lat, od 65 co 10 |
OD 25U |
OD 25r.ż. co 5 lat, od 65 co 10 |
W |
DO 15 MEN C - U |
DO 45U |
DO 65U |
DO 24U |
>65 |
65–75 |
|||||||||
Niemcy |
W |
U |
>60 |
>60 |
>60 |
|||||||||||||||
Grecja |
Od 19 co 10 lat |
W |
W |
Od 65, Do 65W |
Od19W |
U |
U |
U |
U |
U |
Od 60, do 60W |
Od 60W |
U |
|||||||
Węgry |
>60 |
>60 |
||||||||||||||||||
Islandia |
W |
>60 |
>60 |
|||||||||||||||||
Irlandia |
W |
18–45W |
>65 |
|||||||||||||||||
Włochy |
W |
18 |
18 |
>64 |
18 |
Od 64, do 64W |
>64, 50–64W |
|||||||||||||
Łotwa |
W |
>18 |
>65 |
18W |
||||||||||||||||
Lichtenstein |
25,40,>65 |
18–65U |
18–45U |
18–19 |
>65 |
|||||||||||||||
Litwa |
>65W |
|||||||||||||||||||
Luksemburg |
W |
Od65, 60–04W |
W |
18U |
18U |
>65 |
||||||||||||||
Malta |
Od 55, 18–54W |
|||||||||||||||||||
Holandia |
W |
18–64W |
60–76 |
Od 60 |
||||||||||||||||
Norwegia |
W |
Od 65 |
Od 65, 18–64W |
|||||||||||||||||
Polska |
19 |
Od 50 |
18–19U |
18–19U |
18, >55 |
|||||||||||||||
Portugalia |
W |
25–65 |
18–65W |
Od 65 |
||||||||||||||||
Rumunia |
>65 |
|||||||||||||||||||
Słowacja |
Od 30 |
>60 |
>60 |
|||||||||||||||||
Słowenia |
W |
Od 25 |
18 |
18–45W |
>65 |
>65, 18–45W |
||||||||||||||
Od 25 |
||||||||||||||||||||
Hiszpania |
W |
>65, 18–64W |
18–64 |
18U |
>65, 18–64U |
18U |
18–64U |
18 |
>65, 18–64W |
|||||||||||
Szwecja |
W |
>65 |
U |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: P – szczepienie przypominające; U – Uzupełnienie – np. w przypadku opuszczenia poprzedniej dawki szczepienia; W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Podobnie jak w przypadku szczepień ochronnych dzieci w części krajów Europejskich refundacji podlegają również szczepienia dorosłych (Tabela 5). Część krajów wprowadziło kryterium wieku po osiągnięciu którego dane szczepienie jest finansowane przez władze publiczne (najczęściej takie rozwiązanie obserwuje się w przypadku szczepienia przeciw grypie).
Tabela 5. Szczepienia ochronne osób dorosłych objęte refundacją
Choroba zakaźna/ |
COVID–19 |
rotawirusy |
błonica |
tężec |
krztusiec |
polio |
zakażenie Hib |
WZW typu B |
pneumokoki |
meningokoki |
odra |
świnka |
różyczka |
ospa wietrzna |
zakażenie HPV |
grypa |
półpasiec |
WZW typu A |
kleszczowe zapalenie mózgu |
COVID–19 |
Rotavirus infection |
Diphteria |
tetanus |
pertussis |
Poliomyelitis |
Haemophilus influenzae type b infection |
Hepatitis B |
Pneumococcal disease |
Meningoccocal disease |
measles |
mumps |
Rubella |
varicella |
Human papillomavirus infection |
Influenza |
Herper zoster |
Hepatitis A |
tick-borne encephalitis |
|
Austria |
|||||||||||||||||||
Belgia |
|||||||||||||||||||
Bułgaria |
|||||||||||||||||||
Chorwacja |
|||||||||||||||||||
Cypr |
Od 65 |
||||||||||||||||||
Republika Czeska |
Od 60 |
||||||||||||||||||
Dania |
|||||||||||||||||||
Estonia |
|||||||||||||||||||
Finlandia |
|||||||||||||||||||
Francja |
|||||||||||||||||||
Niemcy |
Od 60 |
Od 60 |
Od 60 |
||||||||||||||||
Grecja |
|||||||||||||||||||
Węgry |
|||||||||||||||||||
Islandia |
>60 |
||||||||||||||||||
Irlandia |
|||||||||||||||||||
Włochy |
|||||||||||||||||||
Łotwa |
|||||||||||||||||||
Lichtenstein |
|||||||||||||||||||
Litwa |
|||||||||||||||||||
Luksemburg |
|||||||||||||||||||
Malta |
|||||||||||||||||||
Holandia |
|||||||||||||||||||
Norwegia |
|||||||||||||||||||
Polska |
|||||||||||||||||||
Portugalia |
|||||||||||||||||||
Rumunia |
|||||||||||||||||||
Słowacja |
|||||||||||||||||||
Słowenia |
|||||||||||||||||||
Hiszpania |
|||||||||||||||||||
Szwecja |
Kolorem niebieskim zaznaczono szczepienia (niezależnie od regulacji prawnych: obowiązkowe lub zalecane), które w danym kraju są refundowane
9.4.2. Harmonogram szczepień w poszczególnych krajach Europy
Polityki zdrowotne w zakresie szczepień ochronnych w poszczególnych krajach Europy różnią się nie tylko pod względem obowiązku poddania się wybranym szczepieniom, ale również terminu przyjęcia pierwszej dawki danej szczepionki. Analizie poddano terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw wybranym chorobom zakaźnym. Łącznie analizowano terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw 17 różnym chorobom zakaźnym. Szczegóły przedstawiono w Tabelach 6–22.
Tabela 6. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw błonicy
Kraj |
Szczepienie przeciw błonicy (Diphteria) |
|
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
||
Belgia |
||
Bułgaria |
||
Chorwacja |
||
Cypr |
||
Republika Czeska |
||
Dania |
||
Estonia |
||
Finlandia |
||
Francja |
||
Niemcy |
||
Grecja |
||
Węgry |
||
Islandia |
||
Irlandia |
||
Włochy |
||
Łotwa |
||
Lichtenstein |
||
Litwa |
||
Luksemburg |
||
Malta |
||
Holandia |
W |
|
Norwegia |
||
Polska |
||
Portugalia |
||
Rumunia |
||
Słowacja |
||
Słowenia |
||
Hiszpania |
||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 7. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw gruźlicy.
Kraj |
Szczepienie przeciw gruźlicy (tuberculosis) |
|||
pierwsza doba życia |
6 tydzień |
15 rok życia |
||
Austria |
||||
Belgia |
||||
Bułgaria |
||||
Chorwacja |
||||
Cypr |
W |
|||
Republika Czeska |
W |
|||
Dania |
||||
Estonia |
||||
Finlandia |
W |
|||
Francja |
W |
|||
Niemcy |
||||
Grecja |
W |
|||
Węgry |
||||
Islandia |
||||
Irlandia |
||||
Włochy |
||||
Łotwa |
||||
Lichtenstein |
W |
|||
Litwa |
||||
Luksemburg |
W |
|||
Malta |
W |
|||
Holandia |
W |
|||
Norwegia |
W |
|||
Polska |
||||
Portugalia |
W |
|||
Rumunia |
||||
Słowacja |
||||
Słowenia |
||||
Hiszpania |
||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 8. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw rotawirusom.
Kraj |
Szczepienie przeciw rotawirusom (Rotavirus infection) |
||||||
miesiąc życia |
|||||||
6 tydzień |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
|
Austria |
|||||||
Belgia |
|||||||
Bułgaria |
|||||||
Chorwacja |
|||||||
Cypr |
|||||||
Republika Czeska |
|||||||
Dania |
|||||||
Estonia |
|||||||
Finlandia |
|||||||
Francja |
|||||||
Niemcy |
|||||||
Grecja |
|||||||
Węgry |
|||||||
Islandia |
|||||||
Irlandia |
|||||||
Włochy |
|||||||
Łotwa |
|||||||
Lichtenstein |
|||||||
Litwa |
|||||||
Luksemburg |
|||||||
Malta |
|||||||
Holandia |
W |
||||||
Norwegia |
|||||||
Polska |
|||||||
Portugalia |
|||||||
Rumunia |
|||||||
Słowacja |
|||||||
Słowenia |
|||||||
Hiszpania |
W |
||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 9. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw tężcowi.
Kraj |
Szczepienie przeciw tężcowi (tetanus) |
|
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
||
Belgia |
||
Bułgaria |
||
Chorwacja |
||
Cypr |
||
Republika Czeska |
||
Dania |
||
Estonia |
||
Finlandia |
||
Francja |
||
Niemcy |
||
Grecja |
||
Węgry |
||
Islandia |
||
Irlandia |
||
Włochy |
||
Łotwa |
||
Lichtenstein |
||
Litwa |
||
Luksemburg |
||
Malta |
||
Holandia |
W |
|
Norwegia |
||
Polska |
||
Portugalia |
||
Rumunia |
||
Słowacja |
||
Słowenia |
||
Hiszpania |
||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 10. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw krztuścowi.
Kraj |
Szczepienie przeciw krztuścowi (pertussis) |
|
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
||
Belgia |
||
Bułgaria |
||
Chorwacja |
||
Cypr |
||
Republika Czeska |
||
Dania |
||
Estonia |
||
Finlandia |
||
Francja |
||
Niemcy |
||
Grecja |
||
Węgry |
||
Islandia |
||
Irlandia |
||
Włochy |
||
Łotwa |
||
Lichtenstein |
||
Litwa |
||
Luksemburg |
||
Malta |
||
Holandia |
W |
|
Norwegia |
||
Polska |
||
Portugalia |
||
Rumunia |
||
Słowacja |
||
Słowenia |
||
Hiszpania |
||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 11. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw polio.
Kraj |
Szczepienie przeciw polio (poliomyelitis) |
||
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
4 miesiąc życia |
|
Austria |
|||
Belgia |
|||
Bułgaria |
|||
Chorwacja |
|||
Cypr |
|||
Republika Czeska |
|||
Dania |
|||
Estonia |
|||
Finlandia |
|||
Francja |
|||
Niemcy |
|||
Grecja |
|||
Węgry |
|||
Islandia |
|||
Irlandia |
|||
Włochy |
|||
Łotwa |
|||
Lichtenstein |
|||
Litwa |
|||
Luksemburg |
|||
Malta |
|||
Holandia |
W |
||
Norwegia |
|||
Polska |
|||
Portugalia |
|||
Rumunia |
|||
Słowacja |
|||
Słowenia |
|||
Hiszpania |
|||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 12. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw Haemophilus influenzae typ B (Hib).
Kraj |
Szczepienie przeciw Haemophilus influenzae typ B (Hib) |
|
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
||
Belgia |
||
Bułgaria |
||
Chorwacja |
||
Cypr |
||
Republika Czeska |
||
Dania |
||
Estonia |
||
Finlandia |
||
Francja |
||
Niemcy |
||
Grecja |
||
Węgry |
||
Islandia |
||
Irlandia |
||
Włochy |
||
Łotwa |
||
Lichtenstein |
||
Litwa |
||
Luksemburg |
||
Malta |
||
Holandia |
W |
|
Norwegia |
||
Polska |
||
Portugalia |
||
Rumunia |
||
Słowacja |
||
Słowenia |
||
Hiszpania |
||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 13. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B).
Kraj |
Szczepienie przeciw WZW typu B (Hepatitis B) |
|||
pierwsza doba życia |
1 miesiąc życia |
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
W |
|||
Belgia |
W |
|||
Bułgaria |
||||
Chorwacja |
W |
|||
Cypr |
W |
|||
Republika Czeska |
* |
|||
Dania |
W |
|||
Estonia |
W |
|||
Finlandia |
W |
|||
Francja |
W |
|||
Niemcy |
W |
|||
Grecja |
W |
|||
Węgry |
W |
|||
Islandia |
W |
|||
Irlandia |
W |
|||
Włochy |
* |
|||
Łotwa |
* |
|||
Lichtenstein |
W |
|||
Litwa |
||||
Luksemburg |
W |
|||
Malta |
W |
|||
Holandia |
W |
|||
Norwegia |
||||
Polska |
||||
Portugalia |
||||
Rumunia |
||||
Słowacja |
W |
|||
Słowenia |
* |
|||
Hiszpania |
W |
|||
Szwecja |
W |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup; * – szczepienie obowiązkowe tylko dla wybranych grup.
Tabela 14. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw pneumokokom.
Kraj |
Szczepionka przeciw pneumokokom |
|
2 miesiąc życia |
3 miesiąc życia |
|
Austria |
||
Belgia |
||
Bułgaria |
||
Chorwacja |
||
Cypr |
||
Republika Czeska |
||
Dania |
||
Estonia |
||
Finlandia |
||
Francja |
||
Niemcy |
||
Grecja |
||
Węgry |
||
Islandia |
||
Irlandia |
||
Włochy |
||
Łotwa |
||
Lichtenstein |
||
Litwa |
||
Luksemburg |
||
Malta |
||
Holandia |
||
Norwegia |
||
Polska |
||
Portugalia |
||
Rumunia |
||
Słowacja |
||
Słowenia |
||
Hiszpania |
||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane.
Tabela 15. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw odrze.
Kraj |
Szczepienie przeciw odrze (measles) |
|||||||||||||
miesiąc życia |
||||||||||||||
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
23 |
|
Austria |
||||||||||||||
Belgia |
||||||||||||||
Bułgaria |
||||||||||||||
Chorwacja |
||||||||||||||
Cypr |
||||||||||||||
Republika Czeska |
||||||||||||||
Dania |
||||||||||||||
Estonia |
||||||||||||||
Finlandia |
||||||||||||||
Francja |
||||||||||||||
Niemcy |
||||||||||||||
Grecja |
||||||||||||||
Węgry |
||||||||||||||
Islandia |
||||||||||||||
Irlandia |
||||||||||||||
Włochy |
||||||||||||||
Łotwa |
||||||||||||||
Lichtenstein |
||||||||||||||
Litwa |
||||||||||||||
Luksemburg |
||||||||||||||
Malta |
||||||||||||||
Holandia |
||||||||||||||
Norwegia |
||||||||||||||
Polska |
||||||||||||||
Portugalia |
||||||||||||||
Rumunia |
||||||||||||||
Słowacja |
||||||||||||||
Słowenia |
||||||||||||||
Hiszpania |
||||||||||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane.
Tabela 16. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw śwince.
Kraj |
Szczepienie przeciw śwince (mumps) |
|||||||||
miesiąc życia |
||||||||||
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
|
Austria |
||||||||||
Belgia |
||||||||||
Bułgaria |
||||||||||
Chorwacja |
||||||||||
Cypr |
||||||||||
Republika Czeska |
||||||||||
Dania |
||||||||||
Estonia |
||||||||||
Finlandia |
||||||||||
Francja |
||||||||||
Niemcy |
||||||||||
Grecja |
||||||||||
Węgry |
||||||||||
Islandia |
||||||||||
Irlandia |
||||||||||
Włochy |
||||||||||
Łotwa |
||||||||||
Lichtenstein |
||||||||||
Litwa |
||||||||||
Luksemburg |
||||||||||
Malta |
||||||||||
Holandia |
||||||||||
Norwegia |
||||||||||
Polska |
||||||||||
Portugalia |
||||||||||
Rumunia |
||||||||||
Słowacja |
||||||||||
Słowenia |
||||||||||
Hiszpania |
||||||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane.
Tabela 17. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw różyczce.
Kraj |
Szczepienie przeciw różyczce (rubella) |
||||||||||
miesiąc życia |
|||||||||||
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
23 |
|
Austria |
|||||||||||
Belgia |
|||||||||||
Bułgaria |
|||||||||||
Chorwacja |
|||||||||||
Cypr |
|||||||||||
Republika Czeska |
|||||||||||
Dania |
|||||||||||
Estonia |
|||||||||||
Finlandia |
|||||||||||
Francja |
|||||||||||
Niemcy |
|||||||||||
Grecja |
|||||||||||
Węgry |
|||||||||||
Islandia |
|||||||||||
Irlandia |
|||||||||||
Włochy |
|||||||||||
Łotwa |
|||||||||||
Lichtenstein |
|||||||||||
Litwa |
|||||||||||
Luksemburg |
|||||||||||
Malta |
|||||||||||
Holandia |
|||||||||||
Norwegia |
|||||||||||
Polska |
|||||||||||
Portugalia |
|||||||||||
Rumunia |
|||||||||||
Słowacja |
|||||||||||
Słowenia |
|||||||||||
Hiszpania |
|||||||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane.
Tabela 18. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).
Kraj |
Szczepienie przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) |
||||||
rok życia |
|||||||
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
49 |
|
Austria |
|||||||
Belgia |
|||||||
Bułgaria |
|||||||
Chorwacja |
|||||||
Cypr |
|||||||
Republika Czeska |
|||||||
Dania |
|||||||
Estonia |
|||||||
Finlandia |
|||||||
Francja |
|||||||
Niemcy |
|||||||
Grecja |
|||||||
Węgry |
|||||||
Islandia |
|||||||
Irlandia |
|||||||
Włochy |
|||||||
Łotwa |
|||||||
Lichtenstein |
|||||||
Litwa |
|||||||
Luksemburg |
|||||||
Malta |
|||||||
Holandia |
|||||||
Norwegia |
|||||||
Polska |
|||||||
Portugalia |
|||||||
Rumunia |
|||||||
Słowacja |
|||||||
Słowenia |
|||||||
Hiszpania |
|||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane.
Tabela 19. Grupy wiekowe, w których szczepienie przeciw grypie jest zalecane.
Kraj |
Szczepienie przeciw grypie (influenza) |
||||||||||||||||
miesiąc życia |
rok życia |
||||||||||||||||
6 |
7–23 |
2 |
6 |
12 |
13 |
15 |
16 |
17 |
18 |
45 |
54 |
55 |
59 |
60 |
64 |
≥65 |
|
Austria |
|||||||||||||||||
Belgia |
|||||||||||||||||
Bułgaria |
|||||||||||||||||
Chorwacja |
|||||||||||||||||
Cypr |
|||||||||||||||||
Republika Czeska |
|||||||||||||||||
Dania |
|||||||||||||||||
Estonia |
|||||||||||||||||
Finlandia |
|||||||||||||||||
Francja |
|||||||||||||||||
Niemcy |
|||||||||||||||||
Grecja |
|||||||||||||||||
Węgry |
|||||||||||||||||
Islandia |
|||||||||||||||||
Irlandia |
|||||||||||||||||
Włochy |
|||||||||||||||||
Łotwa |
|||||||||||||||||
Lichtenstein |
|||||||||||||||||
Litwa |
|||||||||||||||||
Luksemburg |
|||||||||||||||||
Malta |
|||||||||||||||||
Holandia |
|||||||||||||||||
Norwegia |
|||||||||||||||||
Polska |
|||||||||||||||||
Portugalia |
|||||||||||||||||
Rumunia |
|||||||||||||||||
Słowacja |
|||||||||||||||||
Słowenia |
|||||||||||||||||
Hiszpania |
|||||||||||||||||
Szwecja |
Kolorem zielonym zaznaczono szczepienia obowiązkowe w danym kraju; Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup.
Tabela 20. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw półpaścowi.
Kraj |
Szczepienie przeciw półpaścowi (Herpes zoster) |
||||||||
rok życia |
|||||||||
18–49 |
50 |
51 |
60 |
61 |
64 |
65 |
74 |
≥75 |
|
Austria |
|||||||||
Belgia |
|||||||||
Bułgaria |
|||||||||
Chorwacja |
|||||||||
Cypr |
W |
||||||||
Republika Czeska |
|||||||||
Dania |
|||||||||
Estonia |
|||||||||
Finlandia |
|||||||||
Francja |
|||||||||
Niemcy |
|||||||||
Grecja |
|||||||||
Węgry |
|||||||||
Islandia |
|||||||||
Irlandia |
|||||||||
Włochy |
W |
||||||||
Łotwa |
|||||||||
Lichtenstein |
|||||||||
Litwa |
|||||||||
Luksemburg |
|||||||||
Malta |
|||||||||
Holandia |
|||||||||
Norwegia |
|||||||||
Polska |
|||||||||
Portugalia |
|||||||||
Rumunia |
|||||||||
Słowacja |
|||||||||
Słowenia |
|||||||||
Hiszpania |
|||||||||
Szwecja |
Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup
Tabela 21. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW typu A).
Kraj |
Szczepienie przeciw WZW typu A (Hepatitis A) |
|||||||||
Miesiąc życia |
Rok życia |
|||||||||
13 |
15–18 |
23 |
2 |
6 |
7 |
10 |
12 |
18 |
≥19 |
|
Austria |
||||||||||
Belgia |
W |
|||||||||
Bułgaria |
||||||||||
Chorwacja |
||||||||||
Cypr |
W |
|||||||||
Republika Czeska |
W |
W |
||||||||
Dania |
||||||||||
Estonia |
||||||||||
Finlandia |
||||||||||
Francja |
||||||||||
Niemcy |
||||||||||
Grecja |
||||||||||
Węgry |
||||||||||
Islandia |
||||||||||
Irlandia |
||||||||||
Włochy |
W |
W |
||||||||
Łotwa |
||||||||||
Lichtenstein |
||||||||||
Litwa |
||||||||||
Luksemburg |
||||||||||
Malta |
||||||||||
Holandia |
||||||||||
Norwegia |
||||||||||
Polska |
||||||||||
Portugalia |
||||||||||
Rumunia |
||||||||||
Słowacja |
||||||||||
Słowenia |
||||||||||
Hiszpania |
||||||||||
Szwecja |
Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup
Tabela 22. Terminy podania pierwszej dawki szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Kraj |
Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu |
||||||||||
miesiąc życia |
Rok życia |
||||||||||
12 |
13–14 |
15–19 |
20–23 |
3 |
6 |
7 |
18 |
49 |
59 |
≥60 |
|
Austria |
|||||||||||
Belgia |
|||||||||||
Bułgaria |
|||||||||||
Chorwacja |
|||||||||||
Cypr |
|||||||||||
Republika Czeska |
|||||||||||
Dania |
|||||||||||
Estonia |
|||||||||||
Finlandia |
W |
||||||||||
Francja |
|||||||||||
Niemcy |
|||||||||||
Grecja |
|||||||||||
Węgry |
|||||||||||
Islandia |
|||||||||||
Irlandia |
|||||||||||
Włochy |
|||||||||||
Łotwa |
W |
||||||||||
Lichtenstein |
|||||||||||
Litwa |
|||||||||||
Luksemburg |
|||||||||||
Malta |
|||||||||||
Holandia |
|||||||||||
Norwegia |
|||||||||||
Polska |
|||||||||||
Portugalia |
|||||||||||
Rumunia |
|||||||||||
Słowacja |
|||||||||||
Słowenia |
|||||||||||
Hiszpania |
|||||||||||
Szwecja |
Kolorem pomarańczowym zaznaczono szczepienia zalecane. Wykaz skrótów: W – szczepienie rekomendowane dla wybranych grup
Polityki zdrowotne w zakresie szczepień ochronnych w poszczególnych krajach Europy różnią się nie tylko pod względem obowiązku poddania się wybranym szczepieniom, ale również terminu przyjęcia poszczególnych dawek danej szczepionki. Różnice te wynikają m.in. z uwarunkowań historycznych, kulturowych, różnic w organizacji systemów ochrony zdrowia w poszczególnych krajach czy wysokości nakładów na ochronę zdrowia.
Pomimo różnic w schematach (kalendarzach) szczepień obowiązujących w poszczególnych krajach nadrzędnym celem polityki zdrowotnej w zakresie szczepień jest zapewnienie odporności populacyjnej i wytworzenie odpowiedzi immunologicznej przeciw chorobom zakaźnym.
Polityka zdrowotna dotycząca szczepień ulega regularnej aktualizacji w zależności od sytuacji epidemiologicznej. W ostatnich latach w niektórych krajach Europy (Włochy, Francja) poszerzono zakres szczepień obowiązkowych.
W każdym z analizowanych krajów, program szczepień ochronnych obejmuje (w formie szczepień obowiązkowych lub zalecanych) profilaktykę:
• błonicy;
• tężca;
• krztuśca;
• zakażenie Haemophilus influenzae typ b (Hib);
• polio;
• WZW typu B;
• odry;
• świnki;
• różyczki.
Istniejące różnice pod względem obowiązku poddania się wybranym szczepieniom i terminu przyjęcia poszczególnych dawek danej szczepionki w poszczególnych krajach Europy mogą stanowić argument używany przez osoby podważające zaufanie do szczepień. Jednym z najczęściej występujących argumentów w debacie na temat szczepień jest liczba szczepień u dzieci w pierwszych dwóch latach życia w Polsce, która jest jedną z wyższych wśród krajów Europejskich. Otwarta komunikacja na temat różnic w programach szczepień ochronnych obowiązujących w poszczególnych krajach Europejskich, wraz ze wskazaniem przyczyny (m.in. różnice w podawanych preparatach, uwarunkowania wynikające z dostępności poszczególnych szczepień, czynniki epidemiologiczne), mogą przyczynić się do zwiększenia poziomu świadomości społecznej na temat przyczyn tego zjawiska.
Różnice w programach szczepień pomiędzy poszczególnymi krajami w obliczu nasilonej migracji ludności wewnątrz i do UE mogą wskazywać na konieczność ujednolicenia schematów szczepień lub wdrożenia innych działań mających na celu monitorowanie wpływu migracji ludności z obszarów o innych schematach szczepień na ryzyko występowania chorób zakaźnych w Polsce.
153 ECDC: https://vaccine-schedule.ecdc.europa.eu/